Metacognition (Üstbiliş)

Metacognition Nedir?

Türkçeye üstbiliş olarak çevrilen metacognition, bireyin kendi düşünme süreçlerini fark etmesi, izlemesi ve yönetmesi anlamına gelir. Aba Psikoloji olarak bizler, bu stratejiyi danışanlarımızın bilişsel farkındalıklarını artırmak ve öğrenme süreçlerini daha verimli hale getirmek amacıyla uyguluyoruz. Özellikle farklı yaş gruplarındaki bireylerin kendilerine özgü düşünme sistemlerini tanımaları ve kontrol etmeleri sağlanır.

Danışanlarımıza metacognition uygulamalarıyla:

Kendi bilişsel süreçlerini kontrol etme ve yönlendirme becerisi kazandırılır,
Planlama, izleme ve değerlendirme gibi yönetici işlevleri etkin biçimde kullanmaları sağlanır,
Öğrenmeyi etkileyen bireysel ve çevresel faktörlere yönelik farkındalık oluşturulur.

Metacognition ve Öğrenme Süreçleri

Günümüzde üstbilişsel farkındalık, etkili öğrenmenin temel taşlarından biri haline gelmiştir. Öğrenciler, sadece bilgiyi edinmekle kalmaz; aynı zamanda bu bilgiyi nasıl edindiklerini, nasıl organize ettiklerini ve nasıl kullandıklarını da kavramaya başlarlar. Bu farkındalık, bireyin daha başarılı ve verimli bir öğrenme süreci geçirmesini sağlar.

Aba Psikoloji’de uyguladığımız yaklaşımla; öğrencilerin hangi koşullarda daha iyi öğrendiklerini keşfetmeleri, öğrenme süreçlerini daha bilinçli yürütmeleri hedeflenir. Bu da bireyin hem akademik hem de kişisel gelişiminde önemli bir avantaj sağlar.

Üç Temel Üstbilişsel Bilgi Alanı

1. Bireysel Değişkenler

Bireyin kendine ait öğrenme alışkanlıklarını fark etmesidir. Örneğin; bir öğrenci sabah saatlerinde daha verimli olduğunu keşfedebilir ya da sessiz bir ortamda daha iyi odaklandığını fark edebilir. Bu farkındalık sayesinde öğrenme ortamı bilinçli şekilde düzenlenir.

2. Göreve Bağlı Değişkenler

Her görev için farklı zihinsel ihtiyaçlar doğabilir. Bilimsel bir makale okumak ile roman okumak aynı becerileri gerektirmez. Metacognition bu farklılıkların bilincine varmayı ve stratejileri buna göre ayarlamayı sağlar.

3. Stratejik Değişkenler

Hangi stratejinin ne zaman, nerede ve nasıl kullanılacağını bilmek üstbilişin en kritik adımlarından biridir. Öğrenme sırasında not alma, görselleştirme ya da tekrar yapma gibi yöntemlerin etkili bir şekilde kullanılması bu alana girer.

Metacognition’un Eğitimdeki Rolü

Eğitim süreçlerinde metacognition; öğrencilerin kendi güçlü ve zayıf yönlerini tanımalarını sağlar. Bu da öğrenme stillerine uygun hedefler belirlemelerine, verimli zaman yönetimi yapmalarına ve motivasyonlarını artırmalarına yardımcı olur. Aba Psikoloji’de yapılan danışmanlık görüşmeleri ile bireye özgü öğrenme profili çıkarılır ve buna uygun bireysel planlama yapılır.

Kısacası üstbilişsel düşünme, bireyin hem akademik başarılarını artırır hem de yaşam boyu öğrenmeyi destekler. Her yaş grubundan danışan için metacognition temelli destek, daha bilinçli ve etkili bir yaşam sürmelerine katkı sağlar.