Nörolojik gelişimsel bir bozukluk olan otizm, "Spektrum bozukluğu" olarak da adlandırılıyor. Doğumdan itibaren üç yıl içerisinde kendisi göstermeye başlayan otizm, bireylerin yaşantıları boyunca iletişim ve sosyal yönden sorunlar yaşamalarına neden oluyor.
Herhangi bir "kesin" tedavi modeli olmayan otizmde erken teşhis otizmin kontrol edilebilir bir seviyeye gelmesi bakımından büyük önem taşıyor. Bu noktada ebeveynlerin çocuklarına otizm teşhisi konulsa da konulmasa da çocuklarının gelişimlerini izleyerek, otizm testlerinden yararlanmaları gerekiyor. Zira otizm erken teşhis edilmesi durumunda yüzde 70'e kadar kontrol altında tutulabilirken, otizm testleri bu aşamada büyük öneme sahip.
Dilerseniz bu testler arasında yer alan CARS (Çocukluk Çağı Otizm Değerlendirme Ölçeği)'ı biraz daha yakından tanıyalım.
CARS, otizmden şüphelenilen çocukları değerlendirmek için tasarlanmış bir tanı aracıdır. İki yaş ve üstü çocukların değerlendirilmesine uygun olan CARS, otizmli çocukları diğer gelişimsel engelli çocuklardan ayırmaya yardımcı olabilecek bir dizi faktörü inceler ve puanlar. CARS ayrıca otizmi olan bireyin hangi dereceye kadar etkileneceğini belirlemeye de yardımcı olur. Anket formunda sunulan bu ölçek, bir profesyonel tarafından doğrudan davranış gözlemine ve aynı zamanda ebeveynlerden, öğretmenlerden veya bakıcılardan gelen raporlara dayanarak tamamlanmıştır.
CARS Değerlendirme Kategorileri
CARS, otistik semptomların mevcut olup olmadığını belirlemek için çocukların beklenen gelişimine karşı on beş davranış, özellik ve yetenek kategorisini inceler. Değerlendirilen kategoriler aşağıdaki gibidir:
İnsanlarla ilişki kurmak
Empati
Duygusal tepki
Vücut kullanımı
Nesne kullanımı
Değişimlere uyum
Görsel tepki
Dinleme
Tat, koku ve dokunma
Korku ya da gerginlik
Sözel iletişim
Sözsüz iletişim
Aktivite
Fikirsel düzey ve tutarlılık
Genel izlenimler
Puanlama
CARS Puanlama Sistemi
CARS kategorileri, bu adımlar arasında olanlar için verilen yarım puanla 1-4 arasında puanlanır. Örneğin, bir veya iki puan için kriterler arasında yer alan bir davranış için 1,5 puan verilebilir. Puanlama standartları aşağıdaki gibidir:
1 - Normal aralık içinde: Gözlemlenen davranışlar gelişimsel olarak yaşa uygun, otizmle ilişkili belirti göstermez. Sosyal etkileşim, iletişim ve davranış örüntüleri tipik çocuklarla benzerlik gösterir.
2 - Hafif anormal: Bireyde otizmle ilişkili hafif düzeyde belirtiler gözlemlenir. Sosyal çekingenlik, sınırlı göz teması ya da sınırlı taklit becerileri görülebilir. Ancak bu durum günlük yaşamı ciddi şekilde etkilemez.
3 - Orta derecede anormal: Otizm spektrum bozukluğunun belirgin belirtileri gözlemlenir. Sosyal etkileşimde bariz zorluklar, sınırlı sözel ve sözel olmayan iletişim, tekrarlayıcı davranışlar veya aşırı rutin ihtiyacı bu düzeye işaret eder.
4 - Şiddetli anormal: Yoğun ve yaygın otizm belirtileri mevcuttur. Sosyal ilişkiler neredeyse hiç kurulamamakta, iletişim becerileri ciddi düzeyde sınırlıdır. Tekrarlayıcı davranışlar ve duyusal hassasiyetler belirgin ve günlük yaşamı büyük ölçüde zorlaştırıcıdır.
CARS Test Sonuçları
CARS skorları 15 ile 60 arasında değişmektedir ve otizm teşhisi için belirlenen nokta 30 ve üzeri bir puandır. CARS'in puanlama standartlarına göre, 30 ila 37 arasındaki puanlar, hafif ila orta dereceli otizmi göstermektedir ve 38 ila 60 arasındaki puanlar, ağır otizm olarak tanımlanmaktadır.
CARS çeşitli kaynaklardan satılmasına ve internette bulunmasına rağmen, çocukları biraz uzmanla birlikte değerlendirmek her zaman daha iyi bir sonuç verecektir. CARS, doğru sonuçlar için bu faktörlere bağlı olarak, davranışsal gözlemlerde iyi uygulanmış ve çocuk gelişiminde iyi bilgilendirilmiş profesyoneller tarafından kullanılmak üzere tasarlanmıştır.
