Nöropsikoloji

Nöropsikoloji Nedir?

Nöropsikoloji, beyin ve davranış arasındaki ilişkiyi inceleyen bilim dalıdır. Sinir sistemi ile zihinsel işlevler arasında nasıl bir bağ olduğunu araştırır. Nöropsikolojik çalışmalar, bireyin dikkat, bellek, algı, dil, problem çözme gibi bilişsel yetilerini beyin işlevleri üzerinden değerlendirir. Özellikle nörolojik bir bozulma ya da travma sonrası ortaya çıkan bilişsel veya davranışsal değişikliklerin nedenlerini anlamak için kullanılır.

Bu alanda çalışan uzmanlar, beyin yapı ve fonksiyonlarındaki değişikliklerin bireyin davranışları üzerindeki etkisini analiz eder. Zihinsel hastalıkların altında yatan nörolojik nedenleri anlamak ve tedavi sürecini buna göre yönlendirmek, nöropsikolojinin temel amaçlarındandır.

Nöropsikolojik Değerlendirme Nedir?

Nöropsikolojik değerlendirme; bireyin bilişsel, duygusal ve davranışsal işlevlerinin detaylı olarak analiz edilmesini sağlar. Bu süreçte kullanılan testler ve görüşmeler ile kişinin güçlü ve zayıf yönleri belirlenir. Amaç, bireyin beyin temelli işleyişini anlamak ve şikayetlerine dair bilimsel açıklamalar getirebilmektir. Nöropsikolojik testler, kişinin düşünme, anlama, öğrenme, hafıza, dikkat gibi zihinsel süreçlerini ölçer ve bireysel bir bilişsel profil oluşturur.

Değerlendirme süreci sonunda uzmanlar, hem klinik tanılama sürecine katkı sunar hem de uygun yönlendirmelerle bireyin yaşam kalitesini artıracak adımlar atılmasına yardımcı olur.

Değerlendirme ile Hedeflenen Alanlar

Nöropsikolojik değerlendirme; aşağıdaki zihinsel alanlarda bireyin becerilerini analiz etmek üzere tasarlanır:

Dil-konuşma
Okuma, yazma ve aritmetik beceriler
Düşünme, öğrenme, hatırlama ve anlama gibi bilişsel yetiler
Görsel-mekânsal beceriler ve el-göz koordinasyonu
Dikkat, bellek, muhakeme
Motor gelişim, kortikal görme ve işitme
Gnostik ve praksik yetiler

Değerlendirme Ne Zaman Gerekir?

Nöropsikolojik değerlendirme, özellikle gelişimsel sorunların, dikkat eksikliği, öğrenme bozuklukları veya davranışsal problemler gibi durumların altında yatan nedenleri ortaya koymak için kullanılır. Aşağıdaki belirtiler varsa bu değerlendirme önerilir:

Konuşma gecikmesi veya bozukluğu
Okuma-yazma güçlükleri
Akademik başarısızlık (örneğin 2 yıl üst üste sınıfta kalma)
Hiperaktivite veya dikkat eksikliği
Otizm spektrum bozukluğu veya davranışsal problemler
Zeka düzeyi belirgin şekilde yüksek veya düşük olan bireyler
Serebral palsi ya da nörolojik travma öyküsü

Değerlendirme Süreci Nasıl İşler?

Değerlendirme öncesinde danışanla ön görüşme yapılır, bazı formlar doldurulur ve belirlenen tarihlerde test süreci başlar. Değerlendirme genellikle 1–3 seans sürer ve her biri en az 1 saat olacak şekilde planlanır. Testler, bireyin yaşı ve ihtiyaçlarına göre seçilir.

Elde edilen veriler nöropsikolojik modellemelere göre yorumlanır. Gerekirse ilgili uzmanlara yönlendirme yapılır. Ayrıca gelişim takibi, rehabilitasyon planlaması ve tedaviye yanıtın ölçülmesi gibi süreçlerde bu değerlendirme kritik bir rol oynar.

Aba Psikoloji, üniversitelerin ilgili bölümleriyle iş birliği içinde çalışarak, nöropsikolojik testlerin uygulanmasını bilimsel ve güvenilir temellere dayandırır. Gelişimsel tarama etkinlikleri, testlerin standardizasyonu ve alanla ilgili güncel yayınların takibi, hizmet kalitemizin temel taşlarındandır.